Қазақстанда әлеуметтік қолдау шараларын тағайындауда отбасылардың тұрмыстық деңгейін анықтау мақсатында жаңа жүйе қолға алынды. Қазіргі таңда екі өңірде пилоттық жоба ретінде отбасылардың әл-ауқат деңгейін анықтаудың балдық үлгісі енгізіліп отыр. Бұл бастама білім беру, әлеуметтік қорғау, тұрғын үй және спорт салаларындағы мемлекеттік қызметтерді көрсету барысында мұқтаж жандарды тиімді қолдауға мүмкіндік бермек.
Жобаның құқықтық негізі 2020 жылғы 22 мамырда қабылданған ҚР ҒЖБМ, ҚР ОМ, ҚР ТСМ, ҚР ӨҚМ, ҚР ЦДИАӨМ және ҚР ЕХӘҚМ-нің бірлескен бұйрығымен бекітілген. Пилоттық жоба Шымкент қаласы мен Қарағанды облысында іске асырылуда. Отбасының әл-ауқат деңгейі 23 әлеуметтік-демографиялық және экономикалық критерий бойынша бағаланады. Бұл ретте табыс, жылжымайтын мүлік пен көлік саны, несиелік міндеттемелер сияқты материалдық көрсеткіштермен қатар, денсаулық жағдайы, мүгедектік, білім деңгейі секілді материалдық емес факторлар да ескеріледі.
Жаңа үлгі бойынша отбасылар 6 санатқа бөлінеді: аса қажеттіліктен бастап (азық-түлікке қаражат жетіспейтіндер) қаржылық қиындықтары жоқ отбасыларға дейін. Шешім отбасылардың цифрлық картасы арқылы жинақталған объективті деректерге сүйеніп, автоматты түрде қабылданады. Егер отбасында 2 және одан көп тұрғын үйі, бірнеше көлік құралы, тіркелген заңды тұлғасы болса және жан басына шаққандағы айлық табысы ең төменгі күнкөріс деңгейінен төрт еседен асса, мұндай отбасылар әлеуметтік қолдау шараларынан тыс қалады. Ал 1-5 санатқа жататын отбасыларға қолдау автоматты түрде көрсетіледі.
Қолдау шараларының қатарына мектепте тегін тамақтандыру, студенттерді жатақханамен қамту, санаториялық-курорттық емдеу, тұрғын үй көмегін көрсету сияқты қызметтер кіреді. Айта кету керек, скорингтік үлгінің енгізілуі республикалық бюджеттен төленетін әлеуметтік төлемдерге әсер етпейді. Базалық және тұрақты зейнетақылар, көпбалалы және марапатталған аналарға төленетін жәрдемақылар, мүгедектікке, бала күтіміне, асыраушысынан айырылуға байланысты төлемдер бұрынғыдай толық сақталады. Сондай-ақ атаулы әлеуметтік көмек те өзгеріссіз қалады.
Бұл туралы Шымкент қаласында өткен брифингте Жұмыспен қамту және әлеуметтік қорғау басқармасының басшысы Жанат Үмірсейітқызы Өтебаева, Білім басқармасының жалпы орта білім беру бөлімінің басшысы Ақжарқын Усманқызы Тұрсынова, Дене шынықтыру және спорт басқармасының бөлім басшысы Нұрлыбек Ахатович Үтепбергенов және «Отбасы банк» АҚ-ның маманы Батырбай Ахмағанбет мәлімдеді.
Әлеуметтік қолдаудың жаңа тәсілі көмекке шынымен мұқтаж отбасыларға дер кезінде қолдау көрсетуді көздейді. Жоба өз тиімділігін дәлелдесе, еліміздің өзге өңірлерінде де енгізілмек.
«Шымкент келбеті»
